Ouder in Detentie

Actie-onderzoek dat bijdraagt aan de ontwikkeling van een ondersteuningsaanpak voor kinderen van gedetineerde vaders en hun gezinnen
Over het project

Ouder in Detentie project

Het project Ouder in Detentie wil kinderen in gezinnen waarvan de vaders in detentie verblijven, ondersteunen bij mogelijk aanwezige noden en behoeften en zodoende bijdragen aan hun psychosociale ontwikkeling. 

Achtergrond

Het sociaal kapitaal van kinderen c.q. gezinnen met een vader in detentie staat onder druk. Uit vooronderzoek met onder andere literatuuronderzoek en denksessies met kinderen met een vader in detentie, gedetineerde vaders, achterblijvende moeders en professionals, blijkt dat betrokkenen de detentie vaak geheimhouden. Ze trekken zich terug uit sociale contacten en zijn zorg mijdend. Gevoelens van schaamte en (zelf-)stigmatisering spelen hierin een rol. De detentie maakt dat de kwaliteit van de relatie tussen kinderen en hun gedetineerde vader afneemt, als ook die van de partnerrelatie. Reëel is de vraag in hoeverre deze gezinnen überhaupt over gezond sociaal kapitaal beschikken. Overall is er sprake van verlies van sociaal kapitaal, dan wel ontbreekt een positief steunend netwerk. Het versterken van sociaal kapitaal en overige beschermende factoren is noodzakelijk, want dit werkt als buffer voor de vele problemen waarmee kinderen van gedetineerde vaders op de kortere of langere termijn geconfronteerd kunnen worden. De kans op intergenerationele overdracht van zowel geweld in de afhankelijkheidsrelatie als criminaliteit is groot.

Doelstelling

Het onderzoekdoel is tweeledig. Het eerste doel is de ontwikkeling van een aanpak voor identificatie en bereikbaarheid van kwetsbare kinderen c.q. gezinnen waarvan vader gedetineerd zit, zodat hun noden en behoeften in kaart worden gebracht. Het tweede doel is de ontwikkeling van een landelijk handelingskader en netwerkaanpak voor professionals voor het vroegtijdig c.q. preventief versterken van beschermende factoren waaronder het behoud c.q. herstel van sociaal kapitaal, zodat de psychosociale ontwikkeling van de betrokken kinderen bevorderd wordt.

Doelgroep

In totaal nemen er twintig gezinnen uit twee gemeenten (Breda en Den Haag) deel. In de selectie wordt gestuurd op diversiteit (opleidingsniveau, de sociaaleconomische status van de gezinnen en hun culturele achtergrond).

Onderzoek

Via actieonderzoek wordt een netwerkaanpak ontwikkeld om kwetsbare kinderen en gezinnen waarvan de vader gedetineerd is te bereiken en hun noden en behoeften in kaart te brengen. Daarnaast wordt een handelingskader voor professionals ontwikkeld, om deze kinderen vroegtijdig in hun psychosociale ontwikkeling te kunnen ondersteunen. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door subsidie vanuit ZonMW (projectnummer 744130102).

De lectoraten Transmuraal Herstelgericht Werken en Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties van Avans Hogeschool werken in dit project samen met Exodus Nederland, Expertisecentrum KIND, de Penitentiaire Inrichtingen Dordrecht en Vught en de gemeenten Breda en Den Haag. Samen vormen zij de projectgroep.


Wil je meer weten over het actie-onderzoek? Of de partners? Neem dan contact op!

Professionals

In deze proeftuin werken verschillende sociale professionals en onderzoekers samen.

Sociale professionals in de PI
In de PI’s maken casemanagers en maatschappelijk werkers gedetineerde vaders attent op het project, en bespreken met hen een mogelijke deelname. Dat doen zij wanneer het gezin van de gedetineerde vader in een van de beide betrokken gemeenten, Breda of Den Haag, woont. Zij blijven in gesprek met deelnemende vaders en motiveren en ondersteunen hen in het behoud van hun relatie met de achterblijvende kinderen. Voor hen is er een brochure ontwikkeld die de werkwijze in het project uitlegt.
Ambulant begeleiders van Exodus
De daadwerkelijke ondersteuning in de gezinnen wordt gegeven door ervaren ambulant begeleiders van Exodus Nederland. Gedetineerde vaders die meer willen weten over het project en hoe de ondersteuning in de gezinnen vorm krijgt, maken zo snel mogelijk kennis met de ambulant begeleider die in zijn gezin zou kunnen komen.  Daarna gaan de ambulant begeleiders kennis maken met het gezin en bij een ‘go’ gaan zij samen met de kinderen en hun ouder kijken waarbij zij kunnen ondersteunen. De ambulant begeleiders hebben voor dit project een tweedaagse training gevolgd. Gaandeweg wordt een toolkit met bruikbare ondersteuningsmethodieken en interventies ontwikkeld.
Beleidsmedewerkers in Breda en Den Haag

In beide deelnemende gemeenten zijn beleidsmedewerkers die zich bezig houden met jeugdbeleid en met de nazorg aan ex-gedetineerden betrokken bij het project. Zij hebben vooral een volgende rol. Hierdoor zijn zij op de hoogte van wat deze gezinnen nodig hebben en kunnen zij ervoor zorgen dat de toegang tot gemeentelijke voorzieningen vergemakkelijkt wordt. Zo kunnen zij het project ook onder de aandacht brengen van scholen en instellingen die met en voor jeugdigen werken.

Onderzoekers van Avans
De ontwikkeling van deze aanpak vindt plaats via actieonderzoek. Onderzoekers van Avans Hogeschool nemen daarin het voortouw. Zij creëren gedurende het hele project veelvuldig leer- en ontwikkelingsbijeenkomsten met alle betrokkenen. In dit actieonderzoek zijn alle betrokkenen mede-onderzoekers ten aanzien van de vraag: wat werkt om kinderen van gedetineerde vaders en hun gezinnen te bereiken en te ondersteunen?

Meer informatie

Artikel kinderombudsman (2017)

Zie je mij wel? Kinderen met een ouder in detentie.

Informatie over ouders

Informatie over Ouders, Kinderen en Detentieprogramma Exodus

Factsheet

De kind check bij een arrestatie